شرکت فنی و مهندسی نازرشد همکار سازمان نظام مهندسی کشاورزی
به نقل از پایگاه اطلاع رسانی سازمان نظام مهندسی کشور رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به گزارش مقدماتی سرشماری کشاورزی که از ۵ مهر تا ۱۸ آبان در کشور برگزار شد گفت: بر این اساس ۴ میلیون و ۴۳ هزار بهره‌بردار کشاورزی در کشور مشغول به کار هستند.
به گزارش خبرنگار واحد مرکزی خبر، دکتر عادل آذر در نشستی خبری افزود: این تعداد شامل تمام واحدهای تولید کشاورزی کوچک و بزرگ اعم از حقیقی و حقوقی هستند که در مقایسه با سرشماری کشاورزی سال ۱۳۸۲ حدود ۶ درصد کاهش نشان می‌دهد. وی گفت: باوجود این کاهش هنوز کشاورزی به‌عنوان فعالیت اقتصادی اول در روستاهای کشور محسوب می‌شود و بیشترین سهم را در اشتغال روستایی به خود اختصاص می‌دهد.
رئیس مرکز آمار ایران ادامه داد: طبق نتایج آمارگیری مستقل از نیروی کار نیز جمعیت شاغل در بخش کشاورزی کشور نزدیک به ۴ میلیون نفر برآورد می‌شود که نوعی هم‌خوانی و هماهنگی با نتایج این سرشماری دارد.
عادل آذر افزود: منظور از کشاورزی در این سرشماری، آن دسته از فعالیت اقتصادی است که در ارتباط با کشت و کار محصولات زراعی، باغی، کشت محصولات گلخانه‌ای، دامداری، پرورش ماکیان به روش سنتی، پرورش کرم ابریشم، پرورش زنبورعسل و پرورش ماهی است. به گفته وی؛ از چهار میلیون و ۴۳ هزار بهره‌بردار کشاورزی اکثریت مطلق آن‌ها یعنی ۴ میلیون و ۳۳ هزار بهره‌بردار مربوط به اشخاص حقیقی یا همان کشاورزان، دهقانان و دامداران است که عمدتاً خرده‌مالک هستند و تنها ۹ هزار و ۶۰۰ بهره‌برداری ۲ / ۰ (دو دهم) درصد متعلق به اشخاص حقوقی (شرکت‌ها و مؤسسات عمومی) است.
رئیس مرکز آمار ایران گفت: مساحت اراضی کشاورزی کشور (شامل زراعی و آیش و باغ) بدون در نظر گرفتن جنگل، جنگل‌کاری و مرتع‌داری حدود 6 / 16 میلیون هکتار گزارش شده است که در مقایسه با سرشماری عمومی کشاورزی ۱۳۸۲ که 7 / 17 میلیون هکتار اعلام شده بود معادل 2 / 6 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
آذر تصریح کرد: از دلایل این کاهش می‌توان به تغییرات مکرر رسمی و غیررسمی در کاربری اراضی از کشاورزی به غیر کشاورزی، موضوع کم‌آبی و کشت نشدن زمین به مدت بیش از ۵ سال اشاره کرد. وی افزود: بااین‌حال مساحت باغات کشور از سال ۸۲ تاکنون از حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار به بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار هکتار رسیده است که رشد ۲۵ درصدی را نشان می‌دهد. رئیس مرکز آمار ایران گفت: این در حالی است که در مدت فوق با کاهش ۹ درصدی مساحت اراضی زراعی برای کاشت محصولات سالانه مواجه هستیم. بگفته وی، وسعت این اراضی از حدود ۱۶ میلیون هکتار در سال ۸۲ به 7 / 14 میلیون هکتار در سال ۹۳ کاهش یافته است.
عادل آذر افزود: طبق نتایج این سرشماری متوسط اراضی کشاورزی یک بهره‌بردار با زمین در کل کشور 9 / 4 هکتار است که این متوسط در کشورهایی نظیر کانادا، برزیل، انگلستان و آمریکا به ترتیب ۲۷۳، ۷۲، ۷۱ و ۱۷۸ محاسبه شده است.
رئیس مرکز آمار ایران گفت: انواع دام سبک شامل گوسفند و بز برای مهر و آبان امسال ۴۴ میلیون رأس اعلام شده است که این رقم مربوط به جمعیت حداقلی این دام در سال است و همچنین زمان اجرای سرشماری در سال ۱۳۹۳ مصادف با عید سعید قربان و دهه محرم بوده که ذبح‌های انجام‌شده، به‌عنوان یکی از عوامل کاهش جمعیت دامی برای دوره آمارگیری محسوب می‌شود. بگفته عادل آذر بر اساس آمارگیری دامداری و بررسی‌های مرکز آمار ایران، با آغاز زایش‌های فصلی، جمعیت دام سبک در اسفند امسال به حدود ۵۸ میلیون رأس خواهد رسید. وی افزود: برای بهره‌برداری از آمار جمعیت دام سبک بسیار اهمیت دارد که به این نکته توجه شود که جمعیت دام سبک به دلیل فصلی بودن زایش در طی سال ثبات ندارد و از جمعیت حداقلی در ماه‌های مهر و آبان به جمعیت حداکثری در انتهای دوره زایش تغییر خواهد کرد.
وی گفت: در این سرشماری جمعیت گاو و گوساله 2 / 4 (چهار و دو دهم) میلیون رأس گزارش شده و متوسط تعداد دام در هر بهره‌برداری برای گوسفند ۳۶ رأس، برای بز ۱۹ رأس و برای گاو ۶ رأس محاسبه شده است.
رئیس مرکز آمار ایران افزود: استان‌های خراسان رضوی و مازندران به ترتیب 3 / 8 و 9 / 7 درصد دارای بیشترین تعداد بهره‌بردار کشاورزی کشور هستند درحالی‌که استان‌های البرز و قم با 7 / 0 و 3 / 0 درصد بهره‌بردار، در انتهای رتبه‌بندی قرار دارند. وی درباره آمار اراضی کشاورزی هم گفت: استان‌های خراسان رضوی و خوزستان درمجموع ۲۴ درصد اراضی کشاورزی کشور در رتبه اول و دوم قرار داشته و استان‌های یزد و البرز و قم نیز جمعاً با 29 / 1 درصد، پایین‌ترین درصد اراضی کشاورزی کشور را دارند. آذر افزود: استان‌های خراسان رضوی، خوزستان و آذربایجان شرقی جمعاً با بیش از ۳ میلیون و ۷۱۵ هزار هکتار (۲۵ درصد) بیشترین و استان‌های قم و البرز با حدود ۷۴ هزار هکتار (5 / 0 درصد) کمترین مساحت زمین در عرصه‌های زراعی کشور را در اختیار دارند.
رئیس مرکز آمار ایران درباره آمار باغ و قلمستان‌ها نیز گفت: استان‌های کرمان، فارس و خراسان رضوی درمجموع با ۶۶۶ هزار هکتار (۳۶ درصد) بیشترین عرصه‌های باغی کشور را به خود اختصاص داده‌اند درحالی‌که استان‌های قم و ایلام با ۱۵ هزار هکتار (8 / 0 درصد) کمترین مساحت باغات کشور را در اختیار دارند.
وی درباره آمار دام سبک (گوسفند و بز) نیز گفت: ازنظر فراوانی تعداد دام سبک، بیشترین تعداد دام مربوط به استان‌های خراسان رضوی و فارس به ترتیب با ۹ و 6 / 8 درصد و کمترین تعداد نیز مربوط به استان‌های قم و البرز به ترتیب با 7 / 5 و 5 / 4 درصد است. رئیس مرکز آمار ایران همچنین درباره آمار گاو و گوساله در کشور نیز گفت: استان‌های آذربایجان شرقی، تهران و آذربایجان غربی جمعاً با 8 / 23 درصد بیشترین تعداد گاو و گوساله کشور و استان‌های ایلام، هرمزگان و بوشهر با کمتر از ۲ درصد کمترین تعداد این نوع دام را در اختیار دارند.
رئیس مرکز آمار ایران همچنین با بیان اینکه سرشماری عمومی کشاورزی نقش محوری و پایه‌ای در نظام ملی آمارهای کشاورزی کشور ایفا می‌کند گفت: منبع بسیار مهمی در زمینه تهیه داده‌های ساختاری و پایه‌ای بخش کشاورزی محسوب می‌شود.
بگفته وی؛ با استفاده از چارچوب‌های آماری حاصل از اجرای سرشماری، طرح نمونه‌گیری متعددی برای تأمین نیازهای آماری بخش کشاورزی آماده و اجرا می‌شود. عادل آذر ادامه داد: سرشماری عمومی کشاورزی داده‌های آماری استاندارد برای تبادل اطلاعات با سازمان‌های آماری بین‌المللی را فراهم می‌کند.
وی افزود: در اجرای این سرشماری، جمعاً ۱۲۳۲۶ نفر در رده‌های سازمانی مختلف مشارکت داشته‌اند که از این تعداد ۵۵۴۹ نفر مأمور سرشماری، ۱۸۳۵ نفر در رده‌های کارشناسی عملیاتی (شامل معاونین فنی و آموزشی استان و شهرستان، کارشناسان مسئول فنی و اجرایی و کارشناسان نقشه و فناوری اطلاعات) فعالیت داشته‌اند.
رئیس مرکز آمار ایران گفت: یکی از نوآوری‌های منحصربه‌فرد سرشماری کشاورزی ۱۳۹۳ استفاده از تبلت به‌جای فرم‌ها و پرسشنامه کاغذی جهت ثبت و پردازش اطلاعات بوده است. در واقع این نخستین آمارگیری بزرگ ملی است که با استفاده از تبلت به مرحله اجرا درآمده است. وی افزود: تاکنون استفاده از تبلت در سرشماری‌های بزرگ و ملی در هیچ کشوری گزارش نشده است درحالی‌که در این سرشماری از تعداد ۷۴۷۲ دستگاه تبلت استفاده شده است.
